Geneza powstania statku

W skutek rozwoju portów, a przede wszystkim budowy pirsów przeładunkowych w głąb otwartych akwenów (np. pirs rudowy i paliwowy w Gdańsku), konieczne stało się posiadanie statków pożarniczych typu ciężkiego do działań ratowniczo – gaśniczych w tych akwenach jak i na redzie, np. podczas wprowadzania zbiornikowców.

W wyniku starań w 1976 r. Stocznia „Wisła" w Gdańsku przekazała Zarządowi Portu Gdańsk prototypowy zalewowy statek pożarniczy PSZ-1000, któremu nadano nazwę STRAŻAK 4. Wyniki prób w pełni potwierdziły założenia projektowe. Statek osiągnął prędkość 13,8 węzła przy 100% mocy. Stałość na kursie bardzo dobra. Zastosowany układ dwu śrub napędowych pozwolił osiągnąć bardzo dobre właściwości manewrowe. Hałasy w pomieszczeniach nie przekraczały wartości dopuszczalnych. Walory taktyczno - bojowe statku jako jednostki do obrony portów okazały się zadowalające, a warunki bytowe spotkały się z uznaniem załogi.

Zadania jednostek typu PSZ-1000

• samodzielnego prowadzenia akcji gaśniczo - ratowniczych na statkach przebywających w oraz ograniczonego działania na redzie portu,
• samodzielnego prowadzenia lub współudziału w akcjach gaśniczo - pożarniczych na obiektach lądowych, znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie wód obszaru portowego,
• współudziału w akcjach gaśniczo - ratowniczych na lądzie jako źródło zasilania w wodę lądowych jednostek straży pożarnej,
• asysty przeciwpożarowej zbiornikowców,
• doraźnego prowadzenia akcji ratunkowych.

Główne dane techniczne

Budowa

Statek jest motorowcem dwuśrubowym z siłownią i pompownią w rufowej części kadłuba. Kadłub jest podzielony grodziami na 7 wodoszczelnych przedziałów. Pomieszczenia mieszkalne przewidziano dla 13 osób załogi pracującej w układzie 3 zmianowym (24/48 godzin). Pomieszczenia obejmują 3 kabiny jednoosobowe, 2 kabiny dwuosobowe i 1 kabinę sześcioosobową. W pokładówce nad siłownią znajduje się centrala manewrowo - kontrolna (CMK) oraz wykonano magazynki na sprzęt przeciwpożarowy.

Kadłub jest całkowicie spawany ze stali St41. Poszycie dna, obła, burty oraz pasa przystępkowego wykonane jest z blachy o grubości 6 mm. Burty ochraniane są burtochronem gumowym o przekroju prostokątnym.

Wyposażenie ratunkowe składa się z dwóch 10 - osobowych tratw ratunkowych pneumatycznych, 14 pasów ratunkowych, 4 kół ratunkowych. Dodatkowo przewidziano łódź roboczą z laminatów, umieszczoną na pokładzie pokładówki maszynowni.

W siłowni i pompowni przewidziano ponadto stanowiska manewrowe głównych zespołów napędowych i pożarowych - zespołów pompowych.

W pompowni i sterówce zainstalowano świetlny telegraf pożarowy, pozwalający na przekazywanie 46 komend.

Urządzenia i sprzęt pożarowy

Na statku zainstalowano 4 działka wodno-pianowe rozmieszczone:

• na wieży pożarniczej - 1 działko wodno-pianowe,
• na wieży pożarniczej na wysokości sterówki - 2 działka wodno-pianowe,
• na pomoście roboczym podnośnika pożarniczego - 1 działko wodno-pianowe.

Zapas środka pianotwórczego wynosi 4 m3, co daje 800 m3 piany ciężkiej lub 6000 m3 piany średniej.

Pompy pożarowe i pompy środka pianotwórczego mogą podawać wodę i mieszaninę wody ze środkiem pianotwórczym do nasad rozmieszczonych na lewej i prawej burcie.

Ponadto na lewej i prawej burcie znajdują się nasady ssawne służące do ratowania innych tonących statków i obiektów.

W magazynkach pożarowych przewidziano miejsce na sprzęt pożarowy, np.: węże pożarowe tłoczne i ssawne, armaturę wodno-pianową, ubrania żaroodporne, aparaty powietrzne, aparaty dla płetwonurków, sprzęt burzący, itp.

Do obrony własnej przewidziano 12 wylewnic piany o liczbie spienienie 75 i o całkowitej wydajności 360 m3 piany/min. Wylewnice zgrupowano w 4 bateriach po 3 sztuki. Baterie rozmieszczono na dziobie, rufie oraz śródokręciu. Wylewnice służą do rozlewania piany wokół statku w trakcie akcji pożarowej. Ponadto zainstalowano 24 tryskacze zabezpieczające statek przed promieniowaniem ciepła. Łączny wydatek tryskaczy wynosi 9,6 m3/min. Do obrony siłowni i pompowni przewidziano baterię 6 butli CO2 o pojemności 45 dm3 każda.

Zainstalowano l agregat proszkowy o pojemności 700 kg proszku. Proszek wyrzucany jest za pomocą 2 butli sprężonego azotu o pojemności 50 litrów każda. Agregat wyposażony jest w dwa pistolety z wężami 30 m. Wydajność pistoletu 5 kg/s. Zasięg rzutu 12-15 m.

Obecnie

STRAŻAK 4 został zmodernizowany zgodnie z obecnie wykonywanymi zadaniami. Obecnie zabezpiecza również akweny portowe pod kątem przeciwrozlewowym. W tym celu w tylnej części pokładu zamontowano 2 bębny napędzane hydraulicznie z zaporami przeciwolejowymi Expandi.

Ponadto w skład wyposażenia wchodzą także pompy głębinowe o wydajności: 1 x 2800 l/min, 1 x 1100 l/min.

Opracował inż. Janusz Borkowski na podstawie:
Dr Inż. Jan Migała, Mgr Inż. Janusz Perski - Statek pożarniczy PSZ-1000
dokumentów wewnętrznych PSP FLORIAN i MSPR