Czad nazywany jest cichym zabójcą: nie jest widoczny, nie ma smaku ani zapachu. Każdego roku z powodu zatrucia tlenkiem węgla, potocznie zwanego czadem, w Polsce umiera ponad sto osób, a blisko 2 tysiące ulega podtruciu.

Skąd się bierze czad i dlaczego jest niebezpieczny?

Tlenek węgla wydobywa się z wadliwych lub źle użytkowanych urządzeń grzewczych oraz przewodów kominowych. Jest gazem silnie trującym, bezbarwnym i bezwonnym, nieco lżejszym od powietrza, co powoduje, że łatwo się z nim miesza i w nim rozprzestrzenia.

Powstaje w wyniku niepełnego spalania wielu paliw m.in. drewna, oleju, gazu, benzyny, nafty, propanu, węgla, ropy, spowodowanego brakiem odpowiedniej ilości tlenu, niezbędnej do zupełnego spalania. Może to wynikać z braku dopływu świeżego powietrza z zewnątrz do urządzenia, w którym następuje spalanie albo z powodu zanieczyszczenia, zużycia lub złej regulacji palnika gazowego, a także przedwczesnego zamknięcia paleniska pieca lub kuchni.

Jak dochodzi do zatrucia?

Czad dostaje się do organizmu przez układ oddechowy, a następnie jest wchłaniany do krwioobiegu. W układzie oddechowym tlenek węgla wiąże się z hemoglobiną szybciej niż tlen, przez co blokuje dopływ tlenu do organizmu. Stwarza to poważne zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka, bo uniemożliwia prawidłowe rozprowadzanie tlenu we krwi i powoduje uszkodzenia mózgu oraz innych narządów wewnętrznych.

Na skutek działania czadu w pierwszej kolejności ulegają uszkodzeniu narządy najbardziej wrażliwe na niedotlenienie, czyli układ krążenia i ośrodkowy układ nerwowy. W cięższych zatruciach dochodzi do zaburzenia gospodarki węglowodanowej, krwawień w różnych narządach i wystąpienia rozległych obszarów martwiczych.

Objawami przewlekłego zatrucia tlenkiem węgla są:

• osłabienie pamięci,
• utrata łaknienia,
• utrata czucia w palcach,
• senność w dzień i bezsenność w nocy,
• zaburzenia krążenia, zmiany w morfologii krwi,
• objawy parkinsonizmu: drżenia mięśni, maskowaty wyraz twarzy,
• “chód pingwini” – ostrożne poruszanie się z szeroko rozstawionymi nogami,
• szaroziemiste zabarwienie skóry.

W zależności od stężenia czadu w powietrzu człowiek narażony jest na lekki zatrucie, zatrucie lub nawet śmierć. Objawy towarzyszące zaczadzeniu to lekki lub silny ból głowy, wymioty i konwulsje, trwała śpiączka.